Hệ thần kinh của con người bao gồm hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống) và hệ thần kinh ngoại vi chịu trách nhiệm về cảm giác, vận động và hoạt động sinh dưỡng. Bệnh thần kinh ngoại biên xảy ra khi các dây thần kinh ngoại vi bị tổn thương. Những sợi dây này, mang tín hiệu từ não và tủy sống đến nhiều cơ quan khác, rất mỏng manh và dễ bị hư hỏng, làm gián đoạn khả năng trao đổi thông tin qua lại. Khi hệ thần kinh ngoại biên bị tổn thương sẽ gây ra những tổn thương tương ứng với chức năng mà nó chi phối.
Ảnh: Bệnh lý thần kinh ngoại biên
Sau đây chúng ta cùng nhau tìm hiểu về bệnh thần kinh ngoại biên: nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị, phòng ngừa và phục hồi cho người bệnh.
Nguyên nhân của bệnh lý thần kinh ngoại vi
Bệnh thần kinh có thể là kết quả của chấn thương, nhiễm trùng, bệnh chuyển hóa, di truyền hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại. Chúng gây tổn thương các dây thần kinh ngoại vi và tùy thuộc vào dây thần kinh cụ thể bị tổn thương mà các biểu hiện cảm giác, vận động hoặc thực vật xảy ra. Biểu hiện phổ biến nhất là rối loạn cảm giác, chẳng hạn như tê và đau ở tứ chi.
Sau đây là những nguyên nhân chính gây ra bệnh thần kinh ngoại vi:
- Do chấn thương hoặc chèn ép dây thần kinh: Các chấn thương cơ học trong tai nạn giao thông, té ngã, chấn thương khi chơi thể thao đều có thể làm dây thần kinh bị tổn thương ở các mức độ khác nhau. Các dây thần kinh cũng có thể bị tổn thương do các chấn thương vi mô lặp đi lặp lại như: ngồi lâu, gõ máy tính, sử dụng điện thoại di động…
- Đái tháo đường: Đây là bệnh nội tiết thường gặp với biến chứng viêm đa dây thần kinh.
- Các bệnh tự miễn: lupus, viêm khớp, viêm đa khớp dạng thấp... cũng có thể ảnh hưởng đến thần kinh.
- Nhiễm trùng: Bao gồm các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus như Viêm gan C, HIV, Bạch hầu, Herpes Zoster, v.v.
- Nghiện rượu:Vitamin là vi chất cần thiết để duy trì chức năng của hệ thần kinh. Ở những người nghiện rượu,tình trạng thiếu hụt vitamin thường trầm trọng do thiếu hụt dinh dưỡng.
- Thiếu vitamin: nhất là B1, B6, B12, vitamin E... có thể gây bệnh thần kinh.
- Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, kể cả thuốc điều trị ung thư trong quá trình hóa trị, có thể gây ra bệnh thần kinh.
- Di truyền: vd Charcot-Merie-Tooth.
- Các bệnh lý khác: Người mắc các bệnh lý liên quan đến tủy xương, khối u gây chèn ép, bệnh lý liên quan đến gan hoặc thận, bệnh lý mô liên kết, suy giáp… đều có thể gây ra bệnh lý thần kinh ngoại biên.
Ngoài ra, việc tiếp xúc với các chất độc hại là thường xuyên, hoặc trong một số trường hợp không rõ nguyên nhân, do đó có thuật ngữ vô căn nguyên phát.
Các triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên
Ảnh: Các triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên
Mỗi dây thần kinh sẽ có một chức năng độc lập và mỗi tổn thương thần kinh cụ thể sẽ có những biểu hiện lâm sàng tương ứng.
Triệu chứng lâm sàng thường gặp là:
- Thần kinh cảm giác: đau và tê
Đây là những dấu hiệu ban đầu của tổn thương thần kinh, bắt đầu ở các ngón chân ngoài bàn chân và chân. Mất cảm giác khiến người bệnh không cảm nhận được nóng lạnh khi tiếp xúc với môi trường, đồ vật, thậm chí giẫm phải vật sắc nhọn cũng không thấy đau, không kiểm soát được thăng bằng của bàn chân. .
- Thần kinh vận động: Tham gia hoạt động của cơ
Tổn thương dây thần kinh vận động có thể gây khó khăn cho việc kiểm soát các cơ, dẫn đến yếu cơ. Khi đó, khả năng cầm nắm, đi lại của người bệnh không tốt, đôi khi các cơ bị cứng hoặc co giật, lâu ngày sẽ dẫn đến teo cơ.
Hệ thống thần kinh tự động: Kiểm soát hệ thống thần kinh tự động
Sợi chỉ này điều chỉnh huyết áp, nhịp tim, chức năng tiểu tiện và tiêu hóa. Ngay cả sau khi ăn một lượng nhỏ, bạn vẫn có thể cảm thấy no và ợ nóng, cảm thấy chóng mặt hoặc ngất xỉu khi đứng dậy. Đau tức ngực cũng là dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim và bệnh tim mạch.
Các triệu chứng khác:
Đàn ông có thể bị rối loạn cương dương, trong khi phụ nữ có thể bị khô âm đạo hoặc không thể đạt cực khoái, rò rỉ bàng quang hoặc thậm chí mất cảm giác muốn đi tiểu.
Bệnh thần kinh ngoại vi làm tổn thương một hoặc nhiều dây thần kinh, vì vậy một người có thể gặp nhiều triệu chứng cùng một lúc.
Bạn đang xem: Bệnh lý thần kinh ngoại biên: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phục hồi chức năng
Chẩn đoán bệnh lý thần kinh ngoại biên
Ảnh: bệnh lý thần kinh ngoại biên
Bệnh lý thần kinh ngoại biên có thể do nhiều nguyên nhân, vì vậy bác sĩ sẽ:
- Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về lối sống của người thân của bạn, việc tiếp xúc với các chất độc hại, thói quen uống rượu và các rối loạn thần kinh.
Khám thần kinh: Để đánh giá chức năng của hệ thống vận động, cảm giác và thực vật.
- Xét nghiệm máu: giúp kiểm tra hàm lượng vitamin và đường trong máu, tuyến giáp, chức năng gan thận, các bất thường của hệ miễn dịch,..
- Chẩn đoán hình ảnh: chẳng hạn như chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI), để phát hiện những bất thường có thể gây chèn ép.
- Điện cơ: Ghi hoạt động truyền tín hiệu ở thần kinh-cơ.
Sinh thiết dây thần kinh và da: Một mẫu nhỏ sợi thần kinh hoặc da của bệnh nhân được lấy để kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào không.
Điều trị bệnh lý thần kinh ngoại biên
Mục tiêu điều trị bệnh lý thần kinh ngoại vi là làm giảm các triệu chứng, đặc biệt là đau:
- Sử dụng thuốc: Bên cạnh các loại thuốc điều trị bệnh, người bệnh cũng có thể dùng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm theo đơn của bác sĩ. Nó cũng là một loại thuốc chống co giật làm giảm đau thần kinh,
Thuốc chống trầm cảm để giảm đau ở những người mắc bệnh tiểu đường. Miếng dán da cũng có thể được sử dụng để giảm đau.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật được dùng để giảm áp lực lên các dây thần kinh ngoại vi do khối u hoặc thoát vị đĩa đệm gây ra.
- Thay đổi lối sống: Người bệnh cần kiêng thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích vì chúng có thể tác động xấu đến hệ tuần hoàn và làm tăng mức độ trầm trọng của bệnh. Kiểm soát đường huyết dưới ngưỡng cho phép là rất quan trọng đối với bệnh nhân tiểu đường, người bệnh cần tự chăm sóc để tránh biến chứng gây loét, hoại tử.
Ngoài ra, tập thể dục thường xuyên còn giúp tăng cường sức khỏe, giảm đau hiệu quả. Người bệnh cũng cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ và ăn uống điều độ, đặc biệt không được thiếu các loại vitamin cần thiết.
Biến chứng và cách phòng bệnh thần kinh ngoại biên
Bệnh thần kinh ngoại biên nếu không được phát hiện và điều trị có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm: tổn thương da do người bệnh mất cảm giác đau và nhiệt độ dẫn đến tổn thương, bỏng ,mất cảm giác tại thời điểm bị tổn thương dẫn đến nhiễm trùng, dẫn đến suy điều trị sớm,té ngã do cơ bắp Nguyên nhân do yếu và mất thăng bằng.
Muốn phòng bệnh trước hết phải chữa các bệnh cơ bản như tiểu đường, thấp khớp. Ngoài ra, thay đổi lối sống tích cực: chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, tránh tư thế xấu, không tiếp xúc với chất độc hại, không nghiện rượu.
Phục hồi chức năng thần kinh ngoại vi
Ảnh: Phục hồi chức năng thần kinh ngoại vi
Vật lý trị liệu không được khuyến cáo đối với chứng đau thần kinh nguyên phát vì bất kỳ kích ứng nào đối với vùng đau đều có thể gây ra cơn đau. Đối với đau thần kinh thứ phát, có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Điện trị liệu: sử dụng các xung của dòng điện, điện phân, để giảm đau và kích thích các dây thần kinh qua da của bệnh nhân.
- Liệu pháp nhiệt: Sử dụng nhiệt hoặc lạnh.
- Siêu Âm Trị Liệu, Sóng Ngắn: Cũng rất hữu ích trong việc hỗ trợ giảm đau dây thần kinh.
- Xoa bóp trị liệu: Xoa bóp, vận động các khớp hoặc tác động lên các mô mềm nhằm giảm cứng khớp, cải thiện lưu thông máu đến các cơ quan, đồng thời mang lại cảm giác thư thái, sảng khoái và hỗ trợ người bệnh giảm đau hiệu quả.
- Thủy trị liệu: Ngâm mình trong nước nóng kích thích cơ thể sản sinh endorphin giúp giảm đau và cải thiện sức khỏe tinh thần.
- Tập luyện trị liệu: Cải thiện sự dẻo dai, linh hoạt của hệ cơ, tăng cường sức mạnh cơ, duy trì tầm vận động của khớp, từ đó tạo sự thoải mái về thể chất và tinh thần cho người bệnh. Đặc biệt:
+ Tập luyện tích cực: Tùy theo khả năng của bệnh nhân, thường bắt đầu ở cường độ thấp rồi tăng dần đến cường độ cao hơn, kéo dài thời gian tập để tăng sức chịu đựng của hệ cơ xương. Hỗ trợ tim mạch. Ví dụ: sử dụng các thiết bị phục hồi chức năng 3 trong 1, 4 trong 1, xe đạp tập thể dục… Chuyển dần các bài tập kháng lực từ nhẹ đến nặng.
+ Kéo giãn: Giúp duy trì và tăng cường tính đàn hồi, dẻo dai của gân và dây chằng quanh khớp, tránh chấn thương, giảm đau. Người bệnh có thể sử dụng giường kéo giãn điện, giường kéo giãn cơ dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
- Tập thể dục nhịp điệu: nên thực hiện 3 lần/tuần, mỗi lần 20-30 phút để duy trì thể lực và dễ đi vào giấc ngủ, ngủ ngon hơn.
Ngoài các bài tập được mô tả ở trên, bệnh nhân được hướng dẫn thực hiện các hoạt động trị liệu phù hợp thông qua các hoạt động hàng ngày để cải thiện và hỗ trợ vận động tốt hơn.
Trên đây là những chia sẻ của Phạm Gia Sport về bệnh thần kinh ngoại biên, hãy áp dụng để chăm sóc sức khỏe của bạn và gia đình tốt hơn nhé.
Nếu bạn có nhu cầu mua máy tập, giường kéo giãn, máy phục hồi chức năng... hãy liên hệ với Phạm Gia Sport để được tư vấn cụ thể!
Bài viết liên quan :Tập thể thao ngoài trời và tác động tích cực đến bệnh tim mạch
Bài viết liên quan :Đồ chơi thông minh cho bé 3 tuổi: Bí kíp lựa chọn đồ chơi tốt nhất
Bài viết liên quan :Những bí mật đơn giản giúp mang lại hạnh phúc cho cuộc sống
