Cột sống đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với chúng ta, là xương sống của cơ thể, bao gồm hệ thống dây thần kinh và kết nối các khớp thông qua các cơ, dây chằng… Chức năng của cột sống sẽ bị suy giảm do nhiều nguyên nhân, trong đó có thể kể đến: tác động của quá trình lão hóa, chấn thương do ngoại lực, sinh hoạt không phù hợp (ít vận động, sai tư thế), chế độ ăn uống không lành mạnh…
Các vấn đề thường gặp liên quan đến cột sống bao gồm: thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, viêm cột sống dính khớp, viêm cột sống dính khớp, đau thần kinh tọa, u cột sống, vẹo cột sống, gù lưng… việc điều trị sẽ tùy thuộc vào từng bệnh lý và tình trạng bệnh cụ thể. Phẫu thuật cột sống thường dành cho các trường hợp cột sống bị thoái hóa, thoát vị, cong vẹo. Ưu điểm của phương pháp này là cho kết quả nhanh chóng nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro, biến chứng khó lường.
Ảnh: Bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống - Giúp bạn hồi phục nhanh chóng và an toàn
Trong nội dung dưới đây Phạm Gia Sport sẽ chia sẻ đến các bạn bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống. Điều này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp cũng như cách tự chăm sóc sau phẫu thuật.
Các yếu tố ảnh hưởng đến phẫu thuật cột sống
Sự thành công của phẫu thuật cột sống phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Phương pháp phẫu thuật: Hiện nay có 2 phương pháp chính là mổ hở và mổ nội soi cột sống. Trong số này, phẫu thuật mở có xu hướng để lại cho bệnh nhân nhiều biến chứng hơn và thời gian hồi phục lâu hơn.
- Mức độ bệnh: Nếu bị trượt đốt sống hoặc có nhiều sai lệch trong cấu trúc cột sống thì việc mổ sẽ phức tạp hơn và có nguy cơ xảy ra biến chứng.
- Bệnh lý đi kèm: Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả của cuộc phẫu thuật. Nguy cơ cũng cao hơn đối với những bệnh nhân mắc các bệnh lý nền.
- Cơ sở vật chất: Nếu phẫu thuật ở cơ sở không đủ điều kiện vật chất - kỹ thuật, thiếu trang thiết bị thì dễ xảy ra rủi ro.
- Tay nghề bác sĩ: Phẫu thuật cột sống rất phức tạp vì liên quan đến hệ thần kinh nên bác sĩ thực hiện phẫu thuật cần phải được đào tạo bài bản và có kinh nghiệm, nếu không sẽ tuân thủ hoặc không tuân thủ. Quy trình vô trùng nghiêm ngặt trong phòng mổ tiềm ẩn rủi ro
Biến chứng thường gặp sau phẫu thuật cột sống
Ảnh: Biến chứng thường gặp sau phẫu thuật cột sống
Các biến chứng thường gặp sau phẫu thuật cột sống bao gồm:
- Đau dai dẳng: Một số bệnh nhân bị đau dai dẳng, ngay cả sau khi phẫu thuật thích hợp.
- Nhiễm trùng: Thường xảy ra khi mổ lấy đĩa đệm thoát vị hoặc thay đĩa đệm nhân tạo. Nhiễm trùng nhẹ ở phía trên vết mổ và chỉ cần dùng kháng sinh. Nhiễm trùng nặng có thể lan đến các mô, tủy sống và dây thần kinh, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật lần thứ hai.
- Đĩa đệm nhân tạo bị lệch: Trong một số trường hợp, đĩa đệm nhân tạo có thể bị lệch nếu điểm bám xương yếu hoặc phần cứng bị hư hỏng.
- Nói và nuốt khó khăn: Một số bệnh nhân sau khi phẫu thuật cột sống bị đau họng khiến việc nói và nuốt gặp khó khăn.
- Tổn thương mạch máu: Có thể thấy thuyên tắc tĩnh mạch hoặc huyết khối động mạch trong bất kỳ cuộc phẫu thuật cột sống nào.
- Tổn thương các cơ quan nội tạng: Những sai lầm khi phẫu thuật cột sống cũng có thể gây ra những tổn thương cho niệu quản và ruột của bệnh nhân, do các cơ quan này nằm sát cột sống và bị chèn ép trong quá trình thực hiện cột sống.
- Bị liệt: Chỉ cần một sai sót nhỏ 1 milimet cũng có thể khiến chiếc vít đi vào mạch máu hoặc làm tổn thương rễ thần kinh của bệnh nhân, khiến bệnh nhân bị liệt. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể xảy ra do các cơ và dây chằng bị xơ hóa sau phẫu thuật, ảnh hưởng đến khả năng vận động của bệnh nhân.
Phục hồi và chăm sóc sau mổ cột sống
Phải mất 2-3 tuần để bệnh nhân hồi phục sau phẫu thuật cột sống. Tránh tập thể dục gắng sức hoặc tham gia các môn thể thao trong thời gian này. Sau 6-8 tuần, bệnh nhân có thể bắt đầu tập luyện trở lại. Thời gian để tập thể dục cường độ cao trở lại là từ 8 đến 12 tuần, nhưng nên thực hiện dần dần, có kế hoạch và theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Ảnh: chăm sóc sau mổ cột sống
Chăm sóc hậu phẫu tập trung vào:
- Thay băng hàng ngày.
- Sử dụng dây đeo lưng mềm khi ngồi hoặc làm móng.
- Không bê vác vật nặng và hạn chế lên xuống cầu thang trong 2 tuần đầu sau phẫu thuật.
- Cẩn thận khi thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi và ngược lại.
Khi bạn cần chuyển từ tư thế nằm sang tư thế đứng, hãy làm theo các bước sau:
+ di chuyển toàn bộ cơ thể sang một bên gần mép giường;
+ Nghiêng phải;
+ Đẩy lên bằng khuỷu tay trái và phải;
+ Từ từ hạ hai chân xuống gầm giường đồng thời đẩy người lên trở lại tư thế ngồi;
+ Di chuyển sang cạnh giường và tiếp tục đặt chân xuống sàn.
Để tăng tốc độ hồi phục sau phẫu thuật cột sống, bệnh nhân cần trải qua các khóa tập luyện phục hồi chức năng càng sớm càng tốt.
Bạn đang xem: Bài tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống - Giúp bạn hồi phục nhanh chóng và an toàn
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống
Dưới đây là một số bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống:
1. Mắt cá chân di chuyển sang bên
- Cho người bệnh nằm ngửa, thả lỏng toàn bộ thắt lưng và hông.
- Từ từ co bàn chân khuỵu gối và đá bàn chân về phía mép giường.
- Thực hiện 10 lần trên mỗi mắt cá chân.
2. Bài tập trượt gót lên xuống
- Người bệnh nằm ngửa, thả lỏng lưng dưới và hông.
- Sau đó nhẹ nhàng uốn cong đầu gối, rồi lại từ từ mở rộng đầu gối.
- Thực hiện 10 lần trên mỗi đầu gối.#3. bài tập căng cơ bụng
- Người bệnh nằm ngửa, đùi gập về phía bụng, hai tay thả lỏng dưới mạn sườn.
- Co cơ bụng với mục đích ôm hai bên xương sườn ra sau và giữ trong 5 giây.
- Thư giãn và hít thở bình thường khi thực hiện động tác.
4. Nâng toàn bộ chân
- Người bệnh nằm trên giường hoặc sàn nhà.
- Một chân co, một chân duỗi thẳng.
- Thực hiện co cơ bụng để giữ bất động vùng thắt lưng.
- Từ từ nâng phần chân duỗi thẳng lên độ cao khoảng 15-30 cm và giữ nguyên tư thế trong 1-5 giây (tùy khả năng).
- Từ từ hạ chân xuống.
- 10 lần lặp lại mỗi bên
5. Tập gập đầu gối vào ngực
Ảnh; Tập gập đầu gối vào ngực
- Bệnh nhân nằm ngửa, co đầu gối
- Nắm lấy mặt sau của đùi bằng cả hai tay và từ từ đưa đầu gối lại gần ngực.
- Giữ nguyên tư thế trong 20 giây rồi thả ra
- Thực hiện 5 lần mỗi chân
6. Các bài tập để kéo căng gân kheo
- Bệnh nhân nằm ngửa với đầu gối cong.
- Giữ mặt sau của đùi bằng 2 tay.
- Sau đó từ từ duỗi thẳng chân cho đến khi bạn có thể cảm nhận rõ ràng sự căng của các cơ ở vùng gân kheo.
- Giữ nguyên tư thế trong 20 giây rồi thả ra.
- 5 lần lặp lại cho mỗi chân
7. Bài tập bụng
- Người bệnh nằm trên sàn, co đầu gối, hai tay để sau đầu, khuỷu tay dang ra hai bên.
- Siết chặt cơ bụng và từ từ nâng đầu và vai lên.
- Giữ thẳng lưng trên sàn và đầu trong 2 giây.
- Từ từ hạ xuống và lặp lại 5 lần.
8. Bài tập cầu thăng bằng
Ảnh: Bài tập cầu thăng bằng
- Người bệnh nằm ngửa, hai tay duỗi thẳng, hai bàn chân đặt trên sàn và gập đầu gối.
- Siết chặt cơ bụng và mông, đồng thời từ từ nâng xương chậu cho đến khi tạo thành một đường thẳng từ vai đến đầu gối.
- Giữ nguyên tư thế trong 15 giây rồi từ từ trở về tư thế ban đầu.
- Lặp lại động tác 5 lần.
9. Bài tập bắt chéo chân
- Bệnh nhân ở tư thế nằm ngửa, gập đầu gối.
- Bắt chéo chân này qua đùi chân kia.
- Kéo đầu gối của chân kia về phía ngực cho đến khi bạn cảm thấy căng ở hông hoặc sau mông.
- Giữ nguyên tư thế trong 20 giây rồi thả ra.
- Lặp lại 5 lần cho mỗi chân.
Sau vài ngày thực hiện các bài tập vận động đơn giản được mô tả ở trên, bệnh nhân có thể ra khỏi giường và thực hiện các bài tập phức tạp hơn.
10. Cơ lưng dựa vào tường
- Người bệnh đứng quay lưng vào tường, lưng áp vào tường.
- Khoảng cách từ 2 chân đến tường là 30 cm.
- Co cơ bụng đồng thời nâng chân lên khoảng 45 độ.
- Giữ vị trí này trong 5 giây, sau đó trở lại vị trí thẳng đứng.
- Lặp lại động tác 10 lần.
11. Bài tập gập gót chân
Ảnh: Bài tập gập gót chân
- Người bệnh ở tư thế thẳng đứng, trọng lượng phân bố đều trên hai chân.
- Từ từ uốn cong các ngón chân và nhấc gót chân lên khỏi mặt đất.
- Giữ nguyên tư thế trong 5 giây, sau đó hạ gót chân xuống.
- Lặp lại động tác 10 lần.
Bạn nên thực hiện các bài tập trên mỗi ngày 3 lần, mỗi động tác từ 5-10 lần. Tập trung vào việc thực hiện đúng kỹ thuật quan trọng hơn số lần lặp lại. Ngoài ra, bạn cũng có thể kết hợp sử dụng các loại máy vật lý trị liệu như giường kéo giãn, thiết bị phục hồi chức năng ba trong một, bốn trong một… Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để giúp bạn hồi phục tốt hơn.
Trên đây là một số chia sẻ của Phạm Gia Sport về bài tập phục hồi chức năng sau phẫu thuật cột sống. Mong rằng với những thông tin trong bài viết này, bạn sẽ có thêm nhiều kiến thức bổ ích và chăm sóc bản thân tốt hơn.
Bài viết liên quan: Bài tập Pilates giúp giảm mỡ bụng hiệu quả tại nhà - Cùng các động tác đơn giản cho vòng eo thon gọn
Bài viết liên quan: Bài tập phục hồi chức năng khớp vai - Giải pháp hiệu quả cho vấn đề đau vai và giảm sự khó chịu
Bài viết liên quan: Bài tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng khớp gối - Giải pháp hiệu quả cho vấn đề khó khăn trong di chuyển và đau do tổn thương
